چرا قرآن در ماه رمضان نازل شده است؟

در مورد نزول قرآن، دو نوع لفظ در قرآن به کار برده شده است که عبارتند از:

1. انزال؛ «انا انزلناه».1

2. تنزیل؛ «ننزّله علی قلبک».

بعضی از اهل ادب، درباره تفاوت این دو لفظ چنین گفته اند: تنزیل در مواردی گفته می شود که چیزی تدریجاً نازل شود؛ در حالی که انزال، معنای عامی دارد که هم نزول تدریجی و هم نزول یک مرتبه ای را شامل می شود. برخی دیگر این دو را در مقابل یکدیگر دانسته اند و معتقدند که تنزیل فقط نزول تدریجی و انزال فقط نزول دفعی و یک مرتبه ای می باشد2 و در نتیجه، قرآن دارای دو نزول می باشد؛ نزول دفعی و تدریجی.

در ابتدا باید گفت که مراد از نزول در ماه رمضان نزول تدریجی قرآن نیست؛ زیرا این با تاریخ مسلم شیعه، که می گوید، آغاز بعثت در 27 رجب می باشد و بعثت هم با نزول اولین سوره قرآن - یعنی سوره علق - شروع شده است، سازگاری ندارد؛ چنان که یکی از مورخین معاصر می گوید «دانشمندان شیعه به پیروی از اهل بیت علیهم السلام، تقریباً متفقند که پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله در بیست و هفتم ماه «رجب» مبعوث گردید و نبوت او، از همان روز شروع شد؛ ولی مشهور میان دانشمندان سنی این است که در ماه رمضان مبعوث شده است...»3 و اگر مراد نزول دفعی باشد، شیعیان هم قبول دارند که قرآن در ماه رمضان نازل شده است؛ چنان که در قرآن آمده است: ماه رمضان، همان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است4 و در آیه ای دیگر آمده است: «ما آن را در شب مبارکی نازل کردیم»5 و در آیه دیگری، آن شب، شب قدر معرفی کرده است؛ اما این که چرا در ماه رمضان نازل شده است، چند دلیل و حکمت می توان برای آن برشمرد:

1. کتاب های آسمانی دیگر نیز در ماه رمضان نازل شده اند و هماهنگی بین ادیان و کتاب های آسمانی می طلبد که تقارن نزول داشته باشند؛ چنان که امام صادق علیه السلام در این باره فرمود: ««تورات» در ششم ماه مبارک رمضان و «انجیل» در دوازدهم و «زبور» در هیجدهم و «قرآن مجید» در شب قدر نازل گردیده اند».6

2. ماه رمضان، ماه تربیت است و تربیت و پرورش، بدون تعلیم و آموزش صحیح، ممکن نیست؛ از این رو مناسب است که برنامه تربیتی روزه نیز با آگاهی هر چه بیشتر و عمیق تر از تعلیمات آسمانی هماهنگ گردد، تا جسم و جان آدمی را از آلودگی گناه شست وشو دهد و به این دلیل، همواره ماه رمضان، ماه نزول کتاب های بزرگ آسمانی و به ویژه قرآن بوده است.7

3. ماه رمضان، ماه باعظمتی است؛ چنان که خود قرآن، شب قدر آن را این گونه توصیف می کند: «و تو چه دانی شب قدر چیست؟ شب قدر، بهتر از هزار ماه است»؛8 از این رو، مناسب است که قرآن با عظمت، در ماه با عظمت و برای امت پیامبری که دارای خلق عظیم است، نازل گردد.

از مطالب گذشته استفاده می شود که قرآن در ماه رمضان - آن هم در شب قدر - نازل شده است و از آن جا که در شب قدر، سرنوشت انسان ها برای یک سال، برطبق لیاقت ها و شایستگی های آنان تعیین می شود، مناسب است که قرآن، که یک کتاب سرنوشت ساز و هدایت گر است، در شب قدر، یعنی در شب تعیین سرنوشت ها نازل گردد و چه زیباست رابطه میان «قرآن» و «شب قدر» و چه پرمعنی است پیوند این دو با یکدیگر.9

بنابراین، به این علت که کتاب های آسمانی دیگر، در ماه رمضان نازل شده اند، قرآن نیز در این ماه نازل شده است و همچنین عظمت ماه رمضان و شب قدر و... می طلبد که قرآن به عنوان یک کتاب سرنوشت ساز، در شب قدر نازل شود.

1. محمد راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن (دفتر نشر الکتاب، دوم، 1404) ص 488.

2. ر.ک، آیت الله مکارم شیرازی و همکاران، تفسیر نمونه (تهران: دارالکتب الاسلامیه)، نهم، 1370، ج19، ص 370، به نقل از تفسیر فخررازی.

3. جعفر سبحانی، فروغ ابدیت (قم: نشر عمار، نهم، 1370، ج19، ص 370، به نقل از تفسیر فخررازی.

4. سوره بقره، آیه 185.

5. سوره دخان، آیه 3.

6. سوره قدر، آیه 1.

7. برگرفته از تفسیر نمونه (پیشین) ج 1، ص 635.

8. سوره قدر، آیه 3-2.

9. تفسیر نمونه (پیشین) ج 27، ص 192.

منبع: سایت اندیشه قم

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: